Download de praatplaat via deze pagina.
Neem jij wel eens de tijd om te reflecteren op doelen, plannen of gebeurtenissen op werk- of persoonlijk vlak? Reflectie kan erg nuttig zijn, vooral wanneer je er structuur in aanbrengt.
Bij reflectie denk je vaak aan iets dat je individueel doet, omdat het sterk gericht is op jezelf en op jouw ontwikkeling. Middels reflecteren kun je je zelfkennis vergroten, je bewust worden van je emoties en inzicht krijgen in hoe je in bepaalde situaties handelt. Door deze kennis en inzicht kun je jezelf verder ontwikkelen.
Maar wanneer je werkt in het onderwijs of actief bezig bent met begeleiden en coachen, kan het naast om jouw eigen ontwikkeling, ook om de inzichten en ontwikkeling van de ander gaan. Reflectiemodellen kunnen helpend zijn om gestructureerd aan de slag te gaan met reflecteren. Bijvoorbeeld het ijsbergmodel (McClelland), waarin de nadruk ligt op diverse lagen in de persoonlijkheid van een persoon. Op wat direct zichtbaar is voor anderen en wat daaronder ten grondslag ligt.
Reflectie kan op meerdere lagen van je persoonlijkheid betrekking hebben. In de ijsbergstructuur is dat goed te zien.
Boven de waterlijn zie je vakkennis en de bijbehorende beroeps- en communicatieve vaardigheden. Deze vaardigheden zijn goed zichtbaar en daardoor ook goed door anderen te beoordelen. Wat onder de waterlijn staat, is veel lastiger te beoordelen maar is wel de stuwende kracht (drijfveer) voor je handelen.
Reflectie kan dus, afhankelijk van persoonlijkheid, karakter, geschiedenis, zich op verschillende lagen richten.
De kunst is dit veelzijdig aan te pakken en je niet te beperken tot bijvoorbeeld alleen maar de beroepsvaardigheden of alleen maar kennis. Zorg er ook in dit opzicht voor dat je in balans blijft!
Een voorbeeld van het ijsberg reflectiemodel in de praktijk is de toepassing tijdens de opleiding Coach in het onderwijs, die Edufit uitvoert in opdracht van het LOC. De deelnemers kregen na de eerste cursusdag de opdracht om op zichzelf te reflecteren aan de hand van de lagen van het ijsbergmodel; wat ze doen, wat ze denken en wat ze willen. Deze opdracht draagt bij aan hun zelfkennis en specifiek aan hun persoonlijk coachprofiel. Bovendien dient deze opdracht een tweevoudig doel, omdat ze het reflectiemodel ook tijdens het coachen van een coachee in hun eigen praktijk kunnen inzetten.
Hieronder zie je twee voorbeelden van reflecties in de vorm van een ijsberg, die deelnemers van de opleiding Coach in het onderwijs tijdens de tweede cursusdag aan elkaar presenteerden.
